Afwijkende mondgewoonten; wat zijn dat?
Binnen de logopedie en tandheelkunde is afwijkende mondgewoonte een veel gebruikte term. Maar wat houdt dat nou eigenlijk in?
Afwijkende mondgewoonte omvat alles wat er in het mondgebied gebeurt wat niet ‘normaal’ is. Denk bijvoorbeeld aan een tong die naar voren duwt tijdens het slikken, langdurig speen- of duimzuigen, mond ademen of kauwen met de mond open. Al deze factoren beïnvloeden de spraak- en gebitsontwikkeling en vaak niet op een positieve manier.
In en om de mond bevinden zich veel spieren die er voor zorgen dat we alle klanken op de juiste manier uitspreken, goed kunnen slikken en dat onze tanden en kaken goed groeien. De tong zorgt er met zijn kracht voor dat de bovenkaak groeit en de lippen geven tegendruk tegen de tanden. De kaakspieren hebben we nodig tijdens het kauwen. Maar wat nou als deze spieren niet in evenwicht zijn?
Signaleren
Wanneer de spieren in het mondgebied niet in evenwicht zijn, kan dit gevolgen hebben voor de spraak, slik en groei van het gebit en de kaak. Dit kan gesignaleerd worden door een tandarts of orthodontist. Ook ouders kunnen afwijkende mondgewoonte thuis signaleren. Maar welke afwijkende mondgewoonten kun je signaleren?
- De mond staat de hele dag door open;
- Je ademt door de mond in plaats van door de neus;
- Bij het uitspreken van de klanken t, d, s, z, n, l en/of r komt de tong tegen of tussen de tanden (slissen);
- Tijdens het slikken is de tong zichtbaar;
- Wanneer de kiezen op elkaar staan is een afwijking aan het gebit te zien: bijvoorbeeld een opening tussen de tanden, tanden die te ver naar voren staan, de ondertanden staan voor de boven tanden;
- Er is sprake van speen- en/of duimzuigen;
- De tong ligt in rust laag in de mond.
Wat te doen?
Wanneer er sprake is van afwijkende mondgewoonte kun je je aanmelden voor logopedie. We zullen dan starten met een intake gesprek waarin wij verschillende factoren van afwijkend mondgedrag bespreken. 
Vervolgens worden er spiermetingen gedaan van de tong, lippen en wangen, wordt de slik onderzocht, maken we gebitsfoto’s en observeren we de spraak.
Op basis van deze informatie starten we met de behandeling. In deze behandeling zorgen wij dat alle spieren weer in evenwicht komen. Je leert de juiste tongpositie in rust en in functie. Tevens besteden wij aandacht aan de spraak en het afleren van het afwijkend mondgedrag.
Stoppen met spenen of duimen
Een voorwaarde voor deze vorm van therapie is het stoppen van speen- en/of duimzuigen. Wil je hier thuis alvast mee beginnen? Lees dan voor handige tips onze blogs ‘Hoe kan je speenzuigen afleren?’ of ‘9 tips voor het afleren van duimzuigen’.
Martine Wijenberg, logopedist Logopediepraktijk Wegwijs
